19 Φεβ 2024

Βαλκανικοί πόλεμοι, 1912-1913

 Το Χάνι Εμιν Αγά ήταν ιδιόκτητο. Επιτάχτηκε για τις ανάγκες του πολέμου 12-13. Αργότερα απαλλοτριώθηκε από το δημόσιο και σήμερα είναι μουσείο πολέμου 12-13

Νοσοκομείο εκστρατείας στο Εμίν Αγά 


Ο ιδρυτής του Μουσείου Μπενάκη Αντώνης Μπενάκης, εθελοντής στους βαλκανικούς πολέμους 1912-13, στο Εμίν Αγά θέση γκούρα






24 Δεκ 2023

Οι καλικάντζαροι

 

Ελληνική δοξασία (αρχαίας καταγωγής) «δαιμόνιων» που σύμφωνα με σύγχρονη δοξασία εμφανίζονται κατά το Δωδεκαήμερο (25 Δεκεμβρίου-6 Ιανουαρίου). Σύμφωνα με τη λαϊκή δοξασία τις μέρες αυτές τα «νερά είναι αβάφτιστα» και οι καλικάντζαροι βγαίνουν από τη γη για να πειράξουν τους ανθρώπους και να τους ανακατέψουν τα σπίτια, διότι είναι άτακτοι και τους αρέσουν τα παιχνίδια.

Συνήθη μέρη που μένουν μετά τον ερχομό τους είναι οι μύλοι, τα γεφύρια, τα ποτάμια και τα τρίστρατα (μεγάλα μονοπάτια) όπου παραμονεύουν μόνο κατά τη νύκτα και φεύγουν με το τρίτο λάλημα του πετεινού και το χωριό μας είχε και μύλο και λάκκο πάντα το χειμώνα με νερό και γεφύρι.


Εκτός του Δωδεκαήμερου τον υπόλοιπο χρόνο μένουν στα έγκατα της γης και πριονίζουν το δέντρο που κρατά τη γη (παραλλαγή του μυθικού Άτλαντα). Βγαίνουν δε στην επιφάνεια κοντά στο τέλος της εργασίας τους, από το φόβο μήπως τελικά η ετοιμόρροπη γη τους πλακώσει (στη Μακεδονία: για να γιορτάσουν πρόσκαιρα τη νίκη τους), όταν δε κατεβαίνουν βρίσκουν το δέντρο ακέραιο και ξαναρχίζουν το πριόνισμα.

Παραδοσιακά, το σκοτάδι και το κρύο ταυτίζονται με τον κίνδυνο και ο Δεκέμβριος έχει τη μικρότερη μέρα.

Ο λαός τους φαντάζεται με διάφορες μορφές κατά περιοχή με κοινό γνώρισμα την ασχήμια τους, Σύμφωνα με την παράδοση είναι δεκαοκτώ και φοβούνται τη φωτιά.

24 Μαρ 2022

Της ημέρας

 

Στο χωριό μας φυσικά και δεν έρχονταν ψαράς. Όμως τα ψάρια δεν έλειπαν από τη διατροφή μας. Ψάρια κατά κύριο λόγο από τη λίμνη των Ιωαννίνων την Παμβώτιδα (αρχαίο όνομα Παμβῶτις που σημαίνει "αυτή που τρέφει τους πάντες"). Από τα ψάρια της λίμνης ο κυπρίνος ήταν αυτός που μαγειρεύονταν με κρεμμύδια και πατάτες στη γάστρα. Έκανε πεντανόστιμες πατάτες, αλλά ψάρι με πολλά κόκαλα. Απ΄ ότι θυμάμαι ο πατέρας μου έφερνε και άλλο ένα ψάρι από τη λίμνη και θαρρώ πως ήταν ποταμοκέφαλος, ενδημικό ψάρι της Παμβώτιδας. Τα χέλια και τα ζιαμπόχελα και οι τσίμες φυσικά αγοράζονταν επίσης από τη λαϊκή στα ταμπάκικα. Την 25η Μαρτίου όμως τρώγαμε βακαλάο (όπως επίσης και των Βαΐων), τόσο νόστιμος και ας ήταν παστός. Λέγεται πως οι Βάσκοι πρώτοι τον έκαναν παστό και τον ονόμασαν ψάρι του βουνού, αφού το παστό αυτό ψάρι κατάφερνε να φτάνει σε κάθε μέρος, όσο ορεινό και αν είναι.

13 Φεβ 2022

Τα πήραμε τα Γιάννενα, μάτια πολλά το λένε

 

Χωρίον Λαγάτουρα, 4 Ιανουαρίου 1913

Αδελφέ

οι δυστυχείς οι στρατιώται μας εφʼ όλης της νυκτός άυπνοι, ευρίσκονται πέριξ πυρών παρασκευαζομένων αφ΄εσπέρας δια κορμών δένδρων, διότι τα αντίσκηνα δεν παρέχουσιν ασφάλειαν δια το ψύχος. Με όλην την κακομοιριάν μας δεν παρέλειψαν να ψάλουσιν, στρατιώται τινες καλλιτέχναι τα κάλανδρα μεταβάντες σχεδόν εις άπαντας τους Αξιωματικούς του Συντάγματος, και εισπράξαντες ουκ ολίγα….…. ούτω και ημείς, οι μακράν του κόσμου, εορτάσαμεν την 1ην του έτους και ανταλλάξαμεν και τας επισκέψεις μας, με μόνην την διαφοράν εν υπαίθρω.

Σας ασπάζομαι Κωστής

Πηγή




Ο παλιός δρόμος, δίπλα στο ποτάμι Λιούμι, ήταν ο κύριος δρόμος που ένωνε την Πρέβεζα με τα Γιάννενα και περνούσε μπροστά από το Χάνι Εμίν Αγά. Το κομμάτι της εθνικής οδού που δεν περνάει από το χάνι έγινε αργότερα, αρχές του 60, με εργολάβο τον Τρίχα. Αυτός ο παλιός δρόμος και καθώς αφήνουμε το χάνι και τα χωράφια των Αναστασοπουλαίων αριστερά και Γαρουφαίων δεξιά, είναι μια μεγάλη ευθεία. Στα μικρά μας χρόνια αυτή η ευθεία πολύ μας βόλεψε. Σε αυτή την ευθεία μαθαίναμε με τα αδέλφια μου πως γίνεται η εκκίνηση στους αγώνες των εκατό μέτρων, κάναμε αγώνες δρόμου, παραβγαίναμε για την πρωτιά. Είναι μια μεγάλη ευθεία και ποτέ δεν μου πέρασε από το μυαλό πως ήταν ο διάδρομος προσγείωσης και απογείωσης ενός σταθμού ανεφοδιασμού των πρώτων αεροπλάνων που πέταξαν πάνω από τα Γιάννενα κατά την απελευθέρωση. Ήταν χώρος για προχωρημένο αεροδρόμιο και ενδιάμεσος σταθμός και από αυτό το πρόχειρο αεροδρόμιο απογειώθηκε αεροπλάνο και έγινε αναγνώριση των οχυρών του Μπιζανίου και την ημέρα της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων αεροπλάνο προσγειώθηκε στην πλατεία διοικητηρίου της πόλης των Ιωαννίνων.

τα πήραμε τα Γιάννενα

τραγούδι


26 Ιαν 2022

Η Διώχνη

Δεν ήξερα πως αυτό το λουλούδι σε άλλα μέρη την έλεγαν Διώχνη. Δεν με παραξένεψε όμως καθόλου το όνομά της, όταν το είδα ως τίτλο σε ένα άρθρο του Βασίλη Νιτσιάκου, καθηγητής της Κοινωνικής Λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Εμφανίζεται πανέμορφη, ανθισμένη τότε που τα χιόνια λιώνουν και λες τελειώνει ο χειμώνας άρα όταν εμφανίζονται αυτά τα άνθη είναι σαν να τον διώχνουν. Τι πιο φυσικό από να τη λένε και Διώχνη. Δεν είναι όμως αυτό μόνο που της δίνει το όνομα Διώχνη και αναλύει ο καθηγητής. Είναι που σου διώχνει και τα αγαπημένα σου πρόσωπα, γιατί είναι καιρός να ξενιτευτούν, στα ξένα να βρεθούν για δουλειά. Αυτή λοιπόν η Διώχνη εμφανίζονταν δειλά – δειλά μετά τα μεγάλα κρύα του Γενάρη στον Αι Θανάση και κοιτάξτε τώρα εγώ που δεν ήξερα πως την έλεγαν κάπου μακρύτερα από το χωριό μου, ήξερα όμως πολύ καλά πως εκείνες τις μέρες ο πατέρας μου θα έλεγε πως πρέπει να φύγουμε Μαρία και θα ξανάρθω τα άλλα Χριστούγεννα. Να περιμένεις μια Άνοιξη και να ελπίζεις σε ένα Φθινόπωρο που νάσου και πάλι να εμφανίζονται μικρά άνθη με τα πρωτοβρόχια τόσο ίδια με της άνοιξης (η αλήθεια είναι πως είναι διαφορετικά, αλλά άντε πήγαινε πέστο σε ένα παιδί) και λες τώρα δεν μπορεί, σιμώνουν οι μέρες να ξανάρθει. Αυτά τα άνθη του φθινοπώρου διάλεγε ο πατέρας μου να μας στέλνει σε ασπρόμαυρες κάρτες στις γιορτές μας.

Crocus biflorus subsp. Ανθίζει μαζί με 5 έως 8 φύλλα κατά τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο. (σπάνιο)



25 Ιαν 2022

και γω πάω στην ξενιτειά

Το γλυπτό είναι του Bruno Catalano. Το έργο είναι αφιερωμένο στον άγνωστο μετανάστη. Ένα κομμάτι του λείπει γιατί  ένα μέρος του εαυτού του  μένει πίσω στους δικούς του ανθρώπους.
Όσοι από μας το ζήσαμε το νιώθουμε.
Ευχαριστώ το Φιλήμωνα Καραμήτσιο για  το έναυσμα για ψάξιμο και για τις πληροφορίες.





και ένα πολυφωνικό " τι σου 'πα και μου κάκιωσες και γω πάω στην ξενιτειά"

12 Δεκ 2021

Καλημέρα

 

Η μάνα μου τα έφτιαχνε τα μπόλια (πολυσπόρια) τη μια φορά στις 21 Νοεμβρίου, της Παναγίας και τη δεύτερη στη γιορτή της, του Αγίου Σπυρίδωνος. Είχαν μέσα σιτάρι, φακές από το χωράφι μας στις μπρέσκιες – οι Δερβεντζαίοι έβγαζαν τις καλύτερες από την ιτιά-, φασόλια μαυρομάτικα, άσπρα κοντοφάσουλα, μπαρμπούνι και καλαμπόκι επίσης ντόπιο άσπρο ξερικό και ανάμεσά τους μερικά κόκκινα καλαμπόκια από εκείνα που όταν τάβρισκε κάποιος στο ξεφύλλισμα του καλαμποκιού στο τέλος του καλοκαιριού, θεωρούνταν καλότυχος. Ήταν αυτά που όλο αγωνία έψαχναν τα παιδιά, η κόκκινη ρόκα, τα δυσεύρετα μια και ήταν ελάχιστα, το ξεγέλασμα που έλεγαν οι μεγάλοι για να ξεφυλλίζουν και οι μικροί, λες και χρειάζονταν ξεγέλασμα αφού εκείνες οι στιγμές ήταν μαγικές. Εκεί ακούγονταν οι πιο όμορφες ιστορίες, γίνονταν πειράγματα, ξεδιπλώνονταν η καθημερινότητα της δουλειάς, η ιστορία του τόπου. Αυτά τα μπόλια βρασμένα από βραδύς μας τα πασπάλιζε η μάνα μου με ζάχαρη και λίγο μέλι και ήταν αυτά το γλυκό της γιορτής της στα μικρά μου χρόνια.


19 Φεβ 2021

Τα πήραμε τα Γιάννενα .

 Φωτογραφίες από το Εμίν Αγά. Στην πρώτη  φαίνεται το στρατιωτικό νοσοκομείο στο μέρος ΄ντισκόπλα" κατά την απελευθέρωση. Οι επόμενες από το ίδιο μέρος το φθινόπωρο του 2020


 






16 Μαΐ 2020



Λίγα δέντρα λίγα σπίτια κι ένας άδειος ουρανός, ήταν όλος μας ο κόσμος ήταν όλο μας το βιός.
Νίκος Γκάτσος



19 Απρ 2020

Χρόνια πολλά



Μούλες και Λαγάτρα

Μποράτσια και Βαρλάμ

Και συ χωριό πίσω από τη ράχη

Πάσχα – Πάσχα – Πάσχα







Χρόνια Πολλά 

18 Απρ 2020


«Μακριά χτυπούν καμπάνες από κρύσταλλο/ αύριο, αύριο, αύριο λένε: το Πάσχα του Θεού» 
(Ο. Ελύτης)


14 Απρ 2020

Μυστικός Δείπνος - Βυζαντινή τέχνη

Μυστράς
Ο Μυστικός Δείπνος, τοιχογραφία, β΄ μισό 14ου αι., Περίβλεπτος, Μυστράς.
(Φωτ. Αρχείο 5ης Ε.Β.Α., φωτ. Γιάννης Πατρικιάνος) πηγή culture.gr



Βατοπαίδι - τοιχογραφία
http://vatopaidi.wordpress.com
Βατοπαίδι Φορητή εικόνα με τον Μυστικό Δείπνο, δεύτερο μισό 12ου αιώνα
http://www.pemptousia.gr

Ο Μυστικός Δείπνος-
Θεοφάνης ο Κρης-
Ιερά Μονή Σταυρονικήτα του Αγίου Όρους
Νοctoc-psifides.pblogs.gr
Ο Μυστικός Δείπνος του Μιχαήλ Δαμασκηνού 16ος αιώνας. Η συνάντηση Δυτικής και Βυζαντινής Τέχνης
http://anemodeiktis-priestschild.blogspot.com/

1 Μαΐ 2019

καστρί


Μεταβατική ζώνη του πουρναριού. Τα συγκεκριμένα οικοσυστήματα παρουσιάζουν ταχεία φυσική αποκατάσταση  με αποτέλεσμα να αναλαμβάνουν πολύ γρήγορα όταν η βόσκηση υποχωρεί.

5

22 Απρ 2019

Παγκόσμια Ημέρα της Γης - 22 Απριλίου

Μ' αρέσει να περπατάω σε μονοπάτια με αγριόχορτα τριγύρω, προσεκτικό το κάθε βήμα μου, καθώς γνωρίζω πως πατώ στη θαυμαστή τη γη. Τέτοιες στιγμές, η ύπαρξη είναι μια πραγματικότητα. Οι άνθρωποι συνήθως εννοούν θαύμα το να περπατάς στο νερό ή να πετάς στον αέρα. Όμως νομίζω πως το πραγματικό θαύμα είναι να περπατάς πάνω στη γη. Κάθε μέρα παίρνουμε μέρος σ' ένα θαύμα, που ούτε καν αναγνωρίζουμε: γαλανός ουρανός, άσπρα σύννεφα, πράσινα φύλλα και τα λαμπερά, όλο περιέργεια μάτια ενός παιδιού -τα δικά μας μάτια. Όλα είναι ένα θαύμα (Θιχ Νατ Χαν)

20 Απρ 2019

Ο τόπος μας


Ο τόπος μας είναι κλειστός, όλο βουνά που έχουν σκεπή το χαμηλό ουρανό μέρα και νύχτα. Μας φαίνεται παράξενο που κάποτε μπορέσαμε να χτίσουμε τα σπίτια τα καλύβια και τις στάνες μας. Να που μ᾿ αρέσουν αυτά τα βουνά μ᾿ αυτό το φως (Γ. Σεφέρης)


8 Αυγ 2018

Όρραον. Μια κοντινή πέτρινη πόλη



Το Αρχαίο Όρραον (Ιόνια οδός, έξοδος Γοργόμυλου) αποτελεί μια εντυπωσιακή αρχαία ακρόπολη των Μολοσσών. Ολοι οι οικισμοί των Μολοσσών από το υψίπεδο των Ιωαννίνων πρός την πεδιάδα της Αρτας και τον Αμβρακικό Κόλπο, με τις κοιλάδες Λούρου και Αράχθου, αποτελούσαν πέραν των άλλων σκοπών (φυλάκια, φρούρια) και ενδιάμεσους σταθμούς διακίνησης προϊόντων. Το Όρραον ιδρύθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. σε μια στρατηγική θέση (ύψωμα) πλησίον της Αρχαίας Αμβρακίας. Η ακρόπολη είναι οχυρωμένη με ισχυρό διπλό τείχος, το οποίο ενισχύουν τετράγωνοι πύργοι. Εντός των τειχών σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση ιδιωτικές κατοικίες και πιθανά ανάκτορα αξιωματούχων.